دیه با ارش چه فرقی دارد؟

تفاوت ديه و ارش در اين است كه نوع و ميزان ديه در قانون مشخص است ولي ميزان خسارت ارش در قانون مشخص نيست.

معمولا جبران خسارات بدني با پرداخت ديه يا ارش است، نوع و ميزان خسارت ديه در قانون مشخص است ولي ميزان خسارت ارش در قانون مشخص نيست. به عنوان مثال در قانون جبران خسارت قطع شدن يك دست نصف يك ديه كامل اما، ديه پاره شدن يك تار عصبي دست در قانون اعلام نشده است. در خصوص جبران اين نوع خسارت قاضي دادگاه،به نظريه كارشناسي پزشكي قانوني رجوع مي‎كند. مجله پيام دلتا در اين مقاله ماهيت ديه و ارش، موارد تعيين و تفاوت اين دو اصطلاح را بررسي مي كند .

ماهيت ديه

در قانون مجازات اسلامي، ديه به عنوان مجازات مالي تعيين شده كه بر اساس آن، در صورت ايراد جراحت از جانب شخص نسبت به ديگري، خواه منجر به فوت عمد يا غير عمد و يا موجب نقص و يا جراحت در اعضاي بدن شخص شود، شخص محكوم به پرداخت آن مال معين خواهد بود و در مواردي كه جاني مشخص نيست و فرد به قتل رسيده باشد، ديه از بيت المال پرداخت مي‎شود.

ماهيت ارش

مطابق قانون هر جنايتي كه بر عضو كسي وارد شود و مقدار معيني براي آن تعيين نشده باشد، جاني بايد مبلغي تحت عنوان ارش بپردازد. همچنين در كليه مواردي كه به موجب مقررات قانوني ارش تعيين شده است، با در نظر گرفتن ديه كامل انسان و نوع و كيفيت جنايت و ميزان خسارت وارده طبق نظر كارشناس تعيين مي‎شود. بنابراين به مالي كه شخص در مقابل جنايتي كه وارد كرده، به طرف آسيب‎ ديده مي‎‌پردازد و براي آن ديه خاصي تعيين نشده ‌است ارش جنايت مي‎گويند.

تفاوت

اگرچه ديه و ارش هر دو مجازات مالي محسوب مي‌شوند؛ ولي تفاوت هايي دارند:

بنابر تعريفي كه از ديه و ارش مطرح شد مي‎توان گفت تفاوت اين دو اصطلاح در اين است كه نوع و ميزان ديه در قانون مشخص است ولي ميزان خسارت ارش در قانون مشخص نيست.

همچنين اگر بخواهيم تفاوت اين دو را از يكديگر بسنجيم در عمل، ارش بيشتر از ديه در قانون كاربرد دارد. ديه براي اعضاي خاصي از بدن مانند دست، پا، دندان، استخوان‎ها، بعضي جراحات وارده به سر و صورت و… تعيين شده است در حالي كه صدمات وارده به بدن اشخاص عمد و غير عمد آن قدر متنوع است كه ناگزير بايد «ارش» تعيين شود.

ديه هم نسبت به جراحات و نقص اعضاي بدن و هم نسبت به قتل تعيين مي‌شود؛ در حالي كه ارش فقط نسبت به جراحات است.مقدار ديه در زن و مرد متفاوت ولي در ارش بين زن و مرد يكسان است.

موارد تعيين ديه و ارش

با توجه به اينكه جبران خسارت ناشي از هرگونه وقوع جنايت و يا ايراد ضرب و جرح، در وهله اول شخص را محكوم به پرداخت ديه قانوني مي‎كند؛ ولي در برخي از موارد هم ممكن است كه ميزان جراحات وارده، متعدد باشد و علاوه بر ديه، ارش هم تعيين شود.تعدادي از مواردي را كه قانون علاوه بر ديه، ارش را هم تعيين كرده و شخص محكوم به پرداخت هر دو است، شامل موارد زير است:

• هرگاه در اثر پاره كردن پرده گوش ،شنوايي فرد نيز از بين برود يا كاهش پيدا كند.
• هرگاه قطع نخاع موجب عيب عضو ديگر شود.
• هرگاه در اثر وارد كردن شي تيز ، بدن سوراخ شود و اعضاي دروني هم آسيب ببيند.
• جنايتي كه موجب تورم در سر و صورت شود و رنگ پوست آن هم تغيير كند.