مجازات سقط جنین چیست؟

طبق قانون، هرگاه زنی جنین خود را، در هر مرحله ‌ای که باشد، به عمد، شبه‌ عمد یا خطا از بین ببرد، دیه جنین، حسب مورد توسط وی یا عاقله او پرداخت می‌شود.» (عاقله عبارت از بستگان مرد نسبی پدر و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث است. منظور همه افرادی که می‌توانند ارث ببرند، که این اشخاص به طور مساوی مسئول پرداخت دیه خواهند بود).

سقط جنین یعنی خارج کردن غیر طبیعی جنین از رحم زن باردار قبل از موعد طبیعی وضع حمل، که ممکن است به‌ وسیله‌ مادر یا هر کس دیگر، و با ‌قصد از بین بردن جنین انجام شود. در مجله دلتا مواردی که سقط جنین انجام می‎شود و در قانون مجازات اسلامی جرم به حساب می‎آید بررسی شده است.

روش های جرم سقط جنین

سقط جنین در سه حالت «جنایی»، «درمانی» و «خود به‌ خودی» اتفاق می‌افتد.

1. سقط جنایی؛ سقط غیر قانونی است که اغلب در مراکز غیرمجاز و مخفیانه انجام می‌شود.
2. سقط درمانی؛ این روش به موجب قانون مجاز شناخته می‌شود و کلیه شرایط و ضوابط رعایت می‌شود.
3. سقط خود به خودی؛ این حالت ناشی از نوعی اختلال جسمی و ناتوانی مادر برای نگهداری جنین در رحم است که در واقع بدون هیچ اراده و اختیاری و نیز بدون دخالت پزشک یا خود مادر رخ می‌دهد.

مجازات سقط عمدی جنین

در قانون برای سقط جنین حتی پس از دمیده شدن روح در آن، قصاص در نظر گرفته نشده اما دیه و مجازات تعزیری پیش‌ بینی شده است. همچنین در جای دیگر قانون مقرر داشته است که : «سقط جنین پس از پیدایش روح، مشمول حکم تغلیظ است.» این عبارت به این معناست که قانونگذار دیه سقط جنینی را که دارای روح است در ماه‌ های حرام، مانند انسانی که متولد‌ شده و بالغ است فرض کرده است. در واقع در قانون به صورت جزیی و دقیق، دیه در هر مرحله از تکامل مقرر شده است. روش های سقط جنین در زیر ذکر شده و مجازات هر یک را قانون مشخص کرده است.

۱. سقط جنین توسط مادر

طبق قانون، هرگاه زنی جنین خود را، در هر مرحله ‌ای که باشد، به عمد، شبه‌ عمد یا خطا از بین ببرد، دیه جنین، حسب مورد توسط وی یا عاقله او پرداخت می‌شود.» (عاقله عبارت از بستگان مرد نسبی پدر و مادری یا پدری به ترتیب طبقات ارث است. منظور همه افرادی که می‌توانند ارث ببرند، که این اشخاص به طور مساوی مسئول پرداخت دیه خواهند بود). البته شایان ذکر است که، هرگاه جنینی که بقای آن برای مادر خطر جانی داشته باشد‌، به منظور حفظ جان مادر سقط شود، دیه تعلق نمی‌گیرد.

2. سقط به دلیل دادن ادویه و یا وسایل دیگر

چنانچه افرادی غیر از پزشک، ماما، دارو فروش یا اشخاصی که به عنوان طبابت، مامایی، جراحی یا دارو فروشی فعالیت می‌کنند، به دلیل دادن ادویه یا وسایل دیگری موجب سقط شوند، به حبس از شش ماه یا یک سال و پرداخت دیه محکوم می‌شوند.

3 – راهنمایی زن حامله به استعمال ادویه یا سایر وسایل

چنانچه افرادی غیر از شخصیت‌ های مندرج در بند یاد شده، به طور عمد زن حامله را به استفاده از ادویه یا وسایل دیگرراهنمایی کنند تا جنین وی سقط شود، به حبس از سه تا شش ماه و پرداخت دیه محکوم خواهند شد، مگر اینکه ثابت شود این اقدام برای حفظ حیات مادر بوده که در این صورت از مجازات معاف می‌شوند.

۴. جرم سقط جنین توسط پزشک و ماما یا دارو فروش

هرگاه پزشک یا ماما یا دارو فروش و یا اشخاصی که با این عناوین فعالیت می‌کنند، در صورتی که از نظر قانون مجاز به مداخله در این حرفه‌ ها نباشند و اقدام به سقط جنین کنند یا وسایل سقط را فراهم آورند مجازات آنها حبس از دو تا پنج سال و پرداخت دیه است. در این صورت فرقی نمی‌کند که این اشخاص خود مرتکب سقط شوند یا فقط وسایل آن را فراهم کنند.

5. سقط به دلیل ضرب یا اذیت و آزار زن حامله

هر کس با آگاهی و به عمد زن حامله را اذیت و آزار کند و موجب سقط جنین وی شود علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص حسب مورد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهد شد. قانونگذار در این حالت بر خلاف سایر موارد سقط جنین، علاوه بر حبس و دیه، مجازات قصاص را نیز پیش‌ بینی کرده است. باید توجه داشت که منظور قانونگذار از قصاص، اشاره به ضرب و جرح هایی دارد که بر اثر اذیت و آزار ممکن است به مادر وارد شود.